CE İŞARETİ NEDİR? |
|
Bugün hemen hemen kullanmakta olduğumuz birçok ürünün üstünde CE işaretini görmekteyiz. Bu işaretin anlamı nedir? Neyi ifade eder?
Avrupa Konseyi bütün üyelerce uyulması zorunlu olan Direktifler yayınlamaktadır. |
|
Üretilmekte olan birçok ürün için de direktifler bulunmaktadır.Bu direktiflerde, üretilen ürünlerin Avrupa Birliği üyesi ...ülkelerde serbestçe dolaşabilmesi için uyulması gerekli temel şartlar anlatılmaktadır.
Herhangi bir ürün üzerine iliştirilen CE işareti,o ürünün ilgili Avrupa Konseyi Direktiflerine ve ilgili Avrupa
Standartlarına uygun olarak tasarlanıp üretildiğini gösterir.Özellikle CE işaretinin haksız kullanımıyla ilgili birçok Avrupa Konseyi Direktiflerinde böyle bir durum karşısında izlenecek prosedür izah ...edilmektedir.
CE işaretini kısaca AVRUPAYA UYGUNLUK MARKASI olarak tanımlıyoruz.
Günümüzde bu işaret İhracatta Pasaport tanımlamasıyla da ifade edilmektedir.
Avrupa Birliği, Konsey Direktifleriyle beraber Birlik üyesi ülkelerde mal ve hizmetlerin dolaşımını düzenlemiştir.
CE işaretinin ayni zamanda bir TEKNİK BARİYER taşıdığına dikkat edilmelidir.Bu teknik bariyer Harmonize EN standartlarıdır.
CE işareti, üreticinin genelde beyanına bağlı olarak ürünün üzerine iliştirilir.Burada bu işaretin kullanımıyla ilgili bütün sorumluluk üreticiye aittir.CE işareti taşıyan herhangi bir üründe,üretici hiçbir şekilde ...sorumluluktan kaçamaz,sorumluluğunu başkalarına devredemez.
O halde üreticilerin,ürettikleri ürünlerin Avrupa Birliği üyesi ülkelerde serbestçe dolaşabilmesi için CE işaretinin doğru kullanımı büyük önem taşımaktadır.
CE IŞARETIYLE ILGILI EN ÇOK SORULAN SORULAR
Ce işareti nedir? Hangi kuruluşlar CE işareti vermek için yetkilidir?
Ce işaretinin endüstrimize ve diş ticaretimize olan etkileri nelerdir?
Ürün sorumluluğu kimdedir?
Yetkilendirilmiş kuruluş veya onaylanmiş kuruluşlarin CEişaretine rolleri nelerdir? Uygunluk değerlendirilmesini nasıl yürütürler?
Üreticilerin,ab yeni yaklaşim direktiflerinde belirtilen zorunlu şartlara uygunluk yolunda izlemeleri gereken yol nedir?
Standartlara uymak mecburimidir?
Hangi ürünlerle ilgili olarak yeni yaklaşim direktifleri vardir?
Yan sanayi üreticilerinin ce işareti konusunda yapmalari gerekenler nelerdir?
Üretilen ürünlerin hangi yeni yaklaşim direktifi kapsaminda olduğu,ilgili harmonize standartlar ve bunlara uygunluğun nasil sağlanacaği konusunda en sağlikli ve güncel bilgiler nerden temin edilebilir?
Ce işaretinin iso kalite güvence sistemleriyle ilişkisi nedir?
Ce işaretiyle ilgili danişmanlik hizmetleri
1-CE İŞARETİ NEDİR?HANGİ KURULUŞLAR CE İŞARETİ VERMEK İÇİN YETKİLİDİR?
Avrupa Konseyi tarafından yayınlanan YENİ YAKLAŞIM DİREKTİFLERİ birçok ürün için sağlık,güvenlik,çevre-tüketiciyi koruma ve mümkün olduğu durumlarda evcil hayvanların korunması yönünde zorunlu şartları içermektedir.Söz konusu direktifler kapsamında birçok ürünün Avrupa Birliği üyesi ülkelerde serbestçe dolaşabilmesi için CE işaretini taşıması mecburidir.
CE işareti başlangıçta Fransızca 'CONFORMITE EUROPEENNE' daha sonra da İngilizce 'CONFORMITY EUROPE' olarak kullanılmıştır.Biz Türkçe olarak CE işaretine 'AVRUPAYA UYGUNLUK MARKASI' diyoruz
CE işaretini taşımayan ürünler,AB'de pazarlanamaz ve hatta AB dışında üretilen ve CE işareti taşımayan ürünlerin bu ülkelere girmesi mümkün değildir.Bu nedenle,CE işareti,AB dışında kalan ülkelerden ihraç edilen ürünler için pasaport görevi görmektedir.
CE işaretini veren yetkili bir kuruluş,ne Avrupa Birliği üyesi ülkelerde ne de AB dışındaki ülkelerde yoktur.Ancak,bu kuruluşlar,Yeni Yaklaşım Direktiflerinde belirtilen durumlarda,yüksek riskli ürünler için Uygunluk değerlendirmesi işlemlerini yürütürler.
2-CE İŞARETİNİN ENDÜSTRİMİZE VE DIŞ TİCARETİMİZE OLAN ETKİLERİ NELERDİR?
CE işaretini,ürün grupları için değerlendirdiğimizde,bazı ürün grupları için işaretleme çalışmalarının kolay yöntemlerle olabileceği gibi,bazı ürün grupları için üçüncü kuruluşların devreye girmesi ve ürün testinin yapılması ve hatta çok riskli ürünler için kalite güvence sistemlerinin üreticilerce kullanılması gerekebilir.
Hızla küreselleşen ve ekonomik iş birliklerin ortaya çıktığı dünyamızda,üreticilerimiz tasarım,üretim ve servis anlayışlarını değiştirmek zorundadır.Bu değişimin sonuçlarını,iç pazarda yaşam standardının yükselmesi olarak görmek mümkündür.
Diğer tarafta, AB' ye aday üye konumundaki ülkemizde üreticilerin süratle CE işaretlemesi çalışmalarına hız vermesi,özellikle ürün tasarımlarını gözden geçirmesi ,ilgili Avrupa Yeni Yaklaşım Direktifleri ve EN standartlarına uygunluğun sağlanması için ürünlerde gerekli modifikasyonların yapılması gerekmektedir.
Ülkemizdeki üreticiler CE işaretlemesi çalışmalarıyla beraber,hem ürettikleri ürünlerini Avrupalı ürünler konumuna getirebilecekler ve hem de dış pazarda rekabet şansını kazanmış olacaklardır.Bu bakımdan CE işaretinin ülkemiz ekonomisine olan etkisi büyüktür.
3-ÜRÜN SORUMLULUĞU KİMDEDİR?
Daha önceden,ürünlerle ilgili herhangi bir riskli durum oluştuğunda tüketici bunu ispatlamak zorundaydı.Ancak,Yeni Ürün Sorumluluğu Yasası'na göre,ilgili üründen dolayı bir kaza olursa veya AB ülkelerinden biri,ürünün,CE işaretinin gereklerine uymadığını,yani yeterince güvenli olmadığını iddia ederse üretici kendisinin bütün önlemleri aldığını ispatlamak zorundadır.
Yanlış veya eksik yapılan CE işaretlemesi çalışmalarının üreticilere büyük zararlar verebileceği unutulmamalıdır.Üretici, ürettiği üründen sorumludur.
4-YETKİLENDİRİLMİŞ KURULUŞ VEYA ONAYLANMIŞ KURULUŞLARIN CE İŞARETİNE ROLLERİ NELERDİR?
Avrupa Birliği üyesi ülkelerde,her üye devlet Yetkilendirilmiş veya Onaylanmış Kuruluşunu kendisi belirler.Yetkilendirilmiş Kuruluş veya Onaylanmış Kuruluşlar karşılıklı olarak birbirlerini tanırlar.
Avrupa Konseyi'nin yayınlamış olduğu direktiflerin bazılarında,CE işaretlemesi için Yetkilendirilmiş Kuruluş onayı gerekmektedir.Yetkilendirilmiş Kuruluş onayı gerektiren bazı AB direktifleri:1-Elektromanyetik Uyumluluk Direktifi(EMC),2-Gaz Yakan Aletler Direktifi,3-Makine Direktifi(EK-4),4-Basit Basınçlı Kaplar Direktifi
5-ÜRETİCİLERİN,AB YENİ YAKLAŞIM DİREKTİFLERİNDE BELİRTİLEN ZORUNLU ŞARTLARA UYGUNLUK YOLUNDA İZLEMELERİ GEREKEN YOL NEDİR?
CE işareti,sadece direktiflerde belirtilen şartlara uygunluk sağlandığında ürünler üzerinde kullanılabilir.Bu nedenle,ürünün teknik özelliklerine göre mevcut direktifler incelenmeli ve hangi direktif veya direktiflerin geçerli olacağına yanlışsız karar verilmelidir.Ürün üzerinde yer alan CE işareti,ilgili bütün direktiflere uygunluğu gösterir.
Bir çok ürün,güvenlik açısından düşük riskli ürünler grubunda yer almaktadır.İlgili direktif ve Harmonize EN standartları doğru uygulanarak,üreticinin Uygunluk Beyanıyla ürünün üzerine CE işareti iliştirilebilir.
6-STANDARTLARA UYMAK MECBURİ MİDİR?
CE işaretlemesi çalışmalarının özünde iyi mühendislik ilkeleri ve tasarım vardır.Standartların mecburiyeti konusunda değişik yorumlar yapılmaktadır.Yapılan bütün CE işaretlemesi çalışmalarında AB Konsey Direktifleri dikkate alındığından ve de ilgili Harmonize EN standartları uygulandığından bu standartlara uymak mecburi olmamakla beraber en sağlıklı yöntemdir.
Üreticinin ürettiği ürünü direktifler kapsamında incelemesi ve direktiflere bağlı olan EN standartlarını tespit etmesi gerekmektedir.
Bugün ülkemizde EN standartları ayni zamanda Türk Standardı( TS-EN) olarak da yayınlanmaktadır.
7-HANGİ ÜRÜNLERLE İLGİLİ OLARAK YENİ YAKLAŞIM DİREKTİFLERİ VARDIR?
Hemen hemen birçok ürün için AB Konsey direktifi bulunmaktadır.Elektrikli aletler,gaz yakan aletler,basınçlı kaplar,oyuncaklar,inşaat malzemeleri,makineler,şahsi koruma teçhizatları,otomatik olmayan tartı aletleri,tıbbi aletler,sıcak su kazanları,sivil amaçlı patla yıcı maddeler,gezi yatları,asansörler,soğutma cihazları,basınçlı cihazlar,paketleme elemanları,gemi cihazları vb.
Halen yayın aşamasında olan birçok AB direktifi mevcuttur.AB'de yaşam seviyesindeki gelişmelere paralel olarak direktifler ve buna bağlı olarak EN standartları hazırlanmaktadır.
8-YAN SANAYİ ÜRETİCİLERİNİN CE İŞARETİ KONUSUNDA YAPMALARI GEREKENLER NELERDİR?
CE işareti, nihai ürün üzerine iliştirilmektedir.Fakat nihai üründe kullanılan birçok bileşenler için de CE işareti zorunlu olabilir.Bu durumda Yan Sanayi üreticilerinin de ürettikleri ürünleri, Avrupa Konseyi Yeni Yaklaşım Direktifleri ve EN standartları kapsamında incelemesi ilgili direktif ve EN standartlarını uyguladıktan sonra Uygunluk beyanında bulunarak CE işaretini kullanması zorunludur.
Ürününde CE işaretli bileşen kullanan firmanın ürününün CE' li olacağı gibi bir düşünce yanlıştır.Yine de üreticiler ürününde kullandığı yan sanayi bileşenleri için CE uygunluk beyanı talep etmelidir.
9-CE İŞARETLEMESİ ÇALIŞMALARINDA EN SAĞLIKLI VE GÜNCEL BİLGİLER NASIL VE NEREDEN TEMİN EDİLEBİLİR?
CE işaretlemesi çalışmalarında literatür bilgileri yanında uygulama çok önemlidir.Uygulamanın doğru olabilmesi için ilgili Yeni Yaklaşım Direktifleri ve EN standartlarının iyice anlaşılması gerekmektedir.
Firmamız CE işaretlemesi ve Makine Tasarımı konusunda 1994 yılından beridir ülkemizde faaliyet göstermektedir.En sağlıklı ve güncel bilgileri,uygulamaları firmamızdan isteyebilirsiniz.Konuyla ilgili Web-sitemizden de istifade edebilirsiniz.
10-CE İŞARETİNİN ISO KALİTE GÜVENCE SİSTEMLERİYLE İLİŞKİSİ NEDİR?
CE işaretinin ISO Kalite Güvence Sistemleriyle olan ilişkisi sürekli sorulan sorulardan bir tanesidir.
CE işaretinin ISO Kalite Güvence Sistemleriyle doğrudan bir ilişkisi yoktur.CE işareti herhangi bir ürünün Avrupa Konseyi Yeni Yaklaşım Direktiflerine,Avrupa Standartlarına(EN) uygun olarak tasarlanıp,üretildiğini simgeler.ISO 9000 serisi ise bir Kalite Güvence Sistemini temsil eder.
Modüler sistemde,modülleri incelediğimizde bazı ürün grupları için ISO9000 Kalite sisteminin şart olduğunu görmekteyiz
AVRUPA KONSEYİ YENİ YAKLAŞIM DİREKTİFLERİ
1-ALÇAK GERİLİM DİREKTİFİ(73/23/EEC,93/68/EEC)
2-BASİT BASINÇLI KAPLAR DİREKTİFİ(87/404/EEC,90/488/EEC,93/68/EEC)
3-OYUNCAKLAR DİREKTİFİ(88/378/EEC,93/68/EEC)
4 -İNŞAAT MALZEMELERİ DİREKTİFİ(89/106/EEC,93/68/EEC)
5-ELEKTROMANYETİK UYUMLULUK DİREKTİFİ(89/336/EEC,92/31/EEC ,93/68/EEC)
6-MAKİNA DİREKTİFİ(98/37/EC,98/79/EC)
7-ŞAHSİ KORUMA TEÇHİZATI DİREKTİFİ(89/686/EEC,93/68/EEC,93/95/EEC,96/58/EEC)
8-OTOMATİK OLMAYAN TARTI ALETLERİ DİREKTİFİ(90/384/EEC,93/68/EEC)
9-VÜCUDA YERLEŞTİRİLEBİLEN AKTİF TIBBİ CİHAZLAR DİREKTİFİ(90/385/EEC,93/42/EEC,93/68/EEC)
10-GAZ YAKAN ALETLER DİREKTİFİ(90/396/EEC,93/68/EEC)
11-SICAK SU KAZANLARI DİREKTİFİ(92/42/EEC,93/68/EEC)
12-SİVİL AMAÇLI PATLAYICI MADDELER DİREKTİFİ(93/15/EEC)
13-TIBBİ-CİHAZLAR DİREKTİFİ(93/42/EEC,98/79/EEC)
14-PATLAYICI ORTAMLARDA KULLANILAN EKİPMANLAR DİREKTİFİ(94/09/EC)
15-GEZİ YATLARI DİREKTİFİ(94/25/EC)
16-ASANSÖRLER DİREKTİFİ(95/16/EC)
17-SOĞUTMA CİHAZLARI DİREKTİFİ(96/57/EC)
18-BASINÇLI CİHAZLAR DİREKTİFİ(97/23/EEC)
19-TELEKOMÜNİKASYON TERMİNAL EKİPMANLARI DİREKTİFİ(98/13/EC)
20-TIBBİ TEŞHİS CİHAZLARI DİREKTİFİ(98/79/EC)
21-RADYO-TELEKOMÜNİKASYON TERMİNAL EKİPMANLARI DİREKTİFİ(99/05/EC)
22-PAKETLEME ELEMANLARI DİREKTİFİ(94/62/EC)
23-YÜKSEK HIZLI TREN SİSTEMLERİ DİREKTİFİ(96/48/EC)
24-GEMİ CİHAZLARI DİREKTİFİ(96/98/EC9
AVRUPA KONSEYİ YENİ YAKLAŞIM DİREKTİFLERİ KAPSAMLARI ALÇAK GERİLİM DİREKTİFİ(LVD)
ALÇAK GERİLİM DİREKTİFİ AB ÜYESİ ÜLKELERDEKİ,BELİRLİ GERİLİMLERDE ÇALIŞAN ELEKTRİKLİ ALETLERLE İLGİLİ YASALARIN UYUMLAŞTIRILMASI İÇİN HAZIRLANMIŞTIR.19 ŞUBAT 1973'DE KONSEY TARAFINDAN YAYINLANMIŞ OLAN BU DİREKTİF, 73/23/EEC NUMARASIYLA BİLİNMEKTEDİR.1993 YILINDA LVD DİREKTİFİ 93/68/EEC DİREKTİFİYLE TADİL EDİLMİŞTİR.1 OCAK 1997 YILINDAN İTİBAREN ALÇAK GERİLİM DİREKTİFİNE UYMAK MECBURİDİR.
ALÇAK GERİLİM DİREKTİFİ(LVD) 50İLE 1000 VOLT ALTERNATİF AKIM VE 75 İLE 1500 VOLT DOĞRU AKIM DA ÇALIŞMASI TASARLANAN BÜTÜN ELEKTRİKLİ CİHAZLARI KAPSAR.YUKARIDA BAHSEDİLEN GERİLİMLER CİHAZLARIN BESLEME GERİLİMLERİDİR.CİHAZLARIN İÇİNDE BAŞKA GERİLİMLER SÖZKONUSU OLABİLİR.BU VOLTAJ GERİLİMLERİ DIŞINDAKİ AKÜYLE ÇALIŞMASI TASARLANAN CİHAZLAR LVD DİREKTİFİ KAPSAMINA GİRMEZLER.
PİLLE ÇALIŞAN VE BELİRTİLEN BESLEME GERİLİMİ DIŞINDA ÇALIŞAN CİHAZLAR LVD DİREKTİFİ KAPSAMINDA DEĞİLDİR.FAKAT LVD DİREKTİFİNDE BELİRTİLEN BESLEME GERİLİMLERİ ARASINDA ÇALIŞAN PİL ŞARJ CİHAZLARI VE GÜÇ KAYNAKLARI LVD DİREKTİFİ KAPSAMINDADIR.ÖRNEĞİN TAŞINABİLİR BİLGİSAYARLAR(NOTEBOOKLAR) BU DİREKTİF KAPSAMINDADIRLAR.
ALÇAK GERİLİM DİREKTİFİ KAPSAMI DIŞINDAKİ ÜRÜNLER
AŞAĞIDA BAHSEDİLEN ÜRÜNLER LVD DİREKTİFİ KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMEZLER
1-PATLAYICI ORTAMLARDA ÇALIŞMASI TASARLANAN CİHAZLAR
2-RADYOLOJİ VE TIBBİ AMAÇLI ELEKTRİKLİ CİHAZLAR
3-ASANSÖRLERİN ELEKTRİKLİ PARÇALARI
4-ELEKTRİK SAYAÇLARI
5-DOMESTİK AMAÇLI FİŞ VE PRİZLER
6-ELEKTRİKLİ PANJUR SİSTEMLERİ
7-GEMİ,UÇAK VEYA TRENLERDE KULLANILAN ELEKTRİKLİ CİHAZLAR
Genel olarak LVD Direktifi ,belirlenen gerilim aralıklarındaki birçok elektrikli cihaz veya aleti kapsamaktadır.Fakat bazı elektrikli cihazlar için başka direktifler bulunmaktadır.Bazı aletler veya cihazlar için de hiçbir AB Konsey Direktifi yoktur.Bu durumda hiçbir direktif kapsamına girmeyen ürünlere CE işareti iliştirilmez.
ELEKTRİKLİ KOMPONENTLER LVD DİREKTİFİ KAPSAMINDA MIDIR?
ELEKTRİKLİ CİHAZLARDA KULLANILAN BİRÇOK KOMPONENT VARDIR.BU KOMPONENTLER BİR ELEKTRİKLİ NİHAİ ÜRÜNÜN PARÇALARI KONUMUNDADIRLAR.ÖRNEĞİN ELEKTRONİK DEVRE ELEMANLARI.
HANGİ KOMPONENTLERE CE İŞARETİNİN İLİŞTİRİLMESİ KONUSU LVD DİREKTİFİNDE AÇIK DEĞİLDİR.ANCAK LVD DİREKTİFİNİN AMAÇLARI DİKKATE ALINDIĞINDA, NİHAİ ÜRÜNDE BÜYÜK ÖNEME HAİZ KOMPONENTLER DIŞINDAKİLERE CE İŞARETİ İLİŞTİRİLMEZ.ANCAK BU ÜRÜNLERDE ÜRETİCİ BEYANINA GEREK VARDIR.
ALÇAK GERİLİM DİREKTİFİNDE HANGİ EMNİYET KONULARI DÜŞÜNÜLMÜŞTÜR?
ALÇAK GERİLİM DİREKTİFİNDE YALNIZCA ELEKTRİKSEL PROBLEMLERDEN OLUŞACAK RİSKLER DÜŞÜNÜLMEMİŞ,AYNİ ZAMANDA ELEKTRİKLİ CİHAZDA MEKANİK,KİMYASAL VE DİĞER PROBLEMLERDEN KAYNAKLANABİLECEK BÜTÜN RİSKLER DİKKATE ALINMIŞTIR.
LVD DİREKTİFİNDE SAĞLIK KONULARI DA DİKKATE ALINMIŞTIR.SES,GÜRÜLTÜ,ERGONOMİK KONULAR BELİRTİLMİŞTİR.
ELEKTRİKLİ CİHAZLAR ÇALIŞTIKLARI ORTAMLARDA ELEKTOMANYETİK DALGA ÜRETTİKLERİNDEN BAŞKA CİHAZLARIN PERFORMANSLARINI BOZABİLİRLER.YA DA BAŞKA CİHAZLARIN ÜRETTİKLERİ ELEKTROMANYETİK GÜRÜLTÜLERDEN ETKİLENEBİLİRLER.ELEKTRİKLİ CİHAZLARIN BİRÇOĞU AYNİ ZAMANDA EMC DİREKTİFİ KAPSAMINDADIRLAR.BU DURUMDA,HEM LVD VE HEMDE EMC DİREKTİFİNE UYMA ZORUNLULUĞU VARDIR.
ALÇAK GERİLİM DİREKTİFİ KAPSAMINDAKİ BİR ÜRÜNDE UYGUNLUK DEĞERLENDİRMESİ
LVD DİREKTİFİ KAPSAMINDAKİ BİR ÜRÜNÜ AB ÜYESİ ÜLKELERDE PAZARLAYABİLMEK İÇİN AŞAĞIDAKİLERE DİKKAT EDİLMELİDİR.
1-TEKNİK DOSYA
2-UYGUNLUK BEYANI
3-CE İŞARETİ
Herhangi bir elektrikli cihazı AB üyesi ülkelerde pazarlayabilmemiz için önce ürünle ilgili bütün dokümantasyonun herhangi bir AB üyesi ülkenin lisanında hazır olması gerekmektedir.
Teknik Dosyadaki dokümantasyon, uygunluk çalışmalarında büyük önem taşımaktadır.Bu dosyanın amacına uygun olarak hazırlanması ve talep edildiğinde ibraz edilmesi gerekmektedir.
Üretici, ürettiği ürün için Avrupa'ya Uygunluk Beyanında bulunmalıdır.
En son olarak da ürüne CE işareti iliştirilmelidir.
Bunlar dikkate alınmadan ürünün üzerine CE işaretinin iliştirilmesi suçtur.
LVD DİREKTİFİNE GÖRE TEKNİK DOSYADA NELER OLMALIDIR?
Teknik dosyada temel olarak elektrikli bir cihaz için ,tasarım bilgileri,üretim ve çalışma detayları yer almalıdır.
Teknik dosyada bunun yanında aşağıdakiler bulunmalıdır.
1-Elektrikli cihaz veya aletin genel tanımı
2-Tasarım ve üretim projeleri
3-Komponent, devre di yagramları
4-Elektrikli cihazın devre ve projelerinin kolaylıkla anlaşılmasını temin edecek,cihazın çalışmasını anlatan yardımcı bilgiler.
5-Tasarımda kullanılan EN standartlarının listesi.Elektrikli cihazla ilgili herhangi bir harmonize standart mevcut değilse,üründe emniyet ve güvenlik için alınan önlemler.
6-Tasarım Hesaplamaları,bunların test neticeleri ve yapılan kontroller.
7-Test Raporları(Bunlar üretici tarafından hazırlanamıyorsa,üçüncü tarafın onayı yeterli olabilmektedir.)
LVD DİREKTİFİNE GÖRE TEKNİK DOSYAYI KİM VE NEREDE MUHAFAZA ETMELİDİR?
Herhangi bir elektrikli cihaza ait Teknik Dosyayı Üretici veya AB üyesi ülkedeki Yetkili Satıcısı o ürünün en son üretildiği tarihten itibaren en az 10 yıl süreyle muhafaza etmek,herhangi bir ülkenin yerel otoritesi talep ettiğinde kontrol için göstermek zorundadır.Teknik Dosya bir elektronik ortamda da muhafaza edilebilir,fakat bu ortamda da talep edildiğinde kolaylıkla ibraz edilmelidir.
Şayet,üreticinin AB üyesi ülkede Yetkili Temsilcisi yoksa bu durumda Teknik Dosyayı,elektrikli cihazı ülkeye sokan ithalatçı muhafaza etmek zorundadır.
ELEKTRİKLİ CİHAZLARDA, CE İŞARETİ ÜRÜN ÜZERİNE NEREYE KONULMALIDIR?
Üretici veya AB üyesi ülkedeki Yetkili Temsilci,CE işaretini doğrudan elektrikli cihazın üzerine koyabileceği gibi,elektrikli cihazın ambalajına,kullanma kitabına veya garanti belgesinin üzerine de koyabilir.
CE işaretinin ürün üzerine konulmasıyla ilgili değişik uygulamalar görülmektedir.Burada bizim için doğru olan Alçak Gerilim Direktifinde belirtilen gereklerdir.
Elektrikli cihaz üzerine konulacak CE işareti kolaylıkla görülebilecek konumda bulunmalı ve CE işareti yazısı silinebilir olmamalıdır.
CE UYGUNLUK BEYANINDA NELER BULUNMALIDIR?
Alçak Gerilim Direktifi Ek III.B' ye göre elektrikli bir cihazın CE uygunluk beyanında aşağıdakiler bulunmalıdır.
1-Üretici veya AB üyesi ülkedeki Yetkili Temsilcinin ismi,adresi.
2-Elektrikli cihazın tanımı,modeli veya tipi.
3-Kullanılan EN standartları
4-İmza ve imza sahibinin ismi,unvanı
CE uygunluk beyanı en az AB üyesi bir ülkenin lisanında hazırlanmalıdır.
LVD DİREKTİFİNE GÖRE ONAYLANMIŞ VEYA YETKİLENDİRİLMİŞ KURULUŞLARIN ÖNEMİ
LVD DİREKTİFİNE GÖRE ,ÜRETİCİ BU DİREKTİF KAPSAMINA GİREN ÜRÜNÜ İÇİN DİREKTİF VE HARMONİZE STANDARTLARIN GEREKLERİNİ YERİNE GETİREBİLİYORSA,GEREKLİ TESTLERİ YAPABİLİYORSA BU DURUMDA YETKİLENDİRİLMİŞ VEYA ONAYLANMIŞ KURULUŞLARIN ONAYINA GEREK YOKTUR.DİREKTİF KAPSAMINDA OLUP DA HERHANGİ BİR HARMONİZE STANDARTI OLMAYAN ÜRÜN İÇİNSE YETKİLENDİRİLMİŞ KURULUŞ ONAYINA BAŞVURMAK EN DOĞRU YOLDUR.
ÜRETİCİLERİN BÜYÜK BIR KISMI ÇOĞU ZAMAN BU DİREKTİF KAPSAMINA GİREN ÜRÜNLERİNİ HARMONİZE EN STANDARTLARINA GÖRE TASARLAYIP,ÜRETEBİLMEKTE VE TEST EDEBİLMEKTEDİR.BURADA ÖNEMLİ OLAN LVD DİREKTİFİ KAPSAMINDAKİ HARMONİZE STANDARTLARIN DOĞRU TESBİTİDİR.LVD DİREKTİFİNE GÖRE HİÇBİR AB ÜYESİ ÜLKE CE UYGUNLUK ÇALIŞMASI DOĞRU YAPILAN LVD DİREKTİFİ KAPSAMINDAKİ ELEKTRİKLİ CİHAZIN ÜYE ÜLKELER İÇİNDE SERBESTÇE DOLAŞIMINI ENGELLEYEMZ.
BUNUN YANINDA HERHANGİ BİR AB ÜYESİ ÜLKE,ÜLKESİ İÇİNDE SATILMAKTA ,DOLAŞMAKTA OLAN HERHANGİ BİR ELEKTRİKLİ CİHAZDA İNSAN SAĞLIĞINI,İŞ GÜVENLİĞİNİ,ÇEVREYİ VE EVCİL HAYVANLARIN SAĞLIĞINI TEHDİT EDEN BİR HUSUS TESBİT EDER VE BUNU İSPATLARSA BU DURUMDA ÜRÜNÜN AYNİ ANDA O ÜLKEDE VE AB'DE SERBEST DOLAŞIMI YASAKLANIR.HATTA AB'DEKİ DAHA ÖNCE SATILAN ÜRÜNLER TOPLATILIR VE ÜRETİCİYE,MALI AB'NE İTHAL
EDEN İTHALATÇIYA MADDİ VE MANEVİ CEZALAR VERİLİR.LVD DİREKTİFİNE GÖRE ÜRETİCİ CE UYGUNLUK ÇALIŞMASINI İSTER KENDİSİ YAPSIN VEYA İSTERSE BİR ÜÇÜNCÜ TARAFIN ONAYINA BAŞVURSUN,HER İKİ ŞEKİLDE DE ÜRÜNÜNDEN KENDİSİ SORUMLUDUR.BAZI ÜRETİCİLER CE UYGUNLUK ÇALIŞMALARINI BİR PROSEDÜRÜN YERİNE GETİRİLMESİ VE BİR YERLERDEN BELGE TEMİN EDİLMESİ GİBİ BASİTE ALMAK İSTEMEKTEDİRLER.
BU YAKLAŞIM OLDUKÇA YANLIŞTIR VE GÜNÜMÜZ KOŞULLARINA GÖRE DE İLKELDİR.BÜTÜN DİREKTİFLERDE OLDUĞU GİBİ LVD DİREKTİFİNDE DE UYGULAMA BÜYÜK ÖNEM TAŞIMAKTADIR.
LVD DİREKTİFİ AYNİ ZAMANDA YATAY BİR DİREKTİF OLDUĞUNDAN DOLAYI BİRÇOK DİREKTİFLE DE İÇ-İÇEDİR.BURADA DİREKTİFLER ARASINDAKİ KARŞILIKLI İLİŞKİLERİN İYİ BİLİNMESİ GEREKMEKTEDİR.
ELEKTROMANYETİK UYUMLULUK DİREKTİFİ(EMC)
Elektromanyetik Uyumluluk direktifi ilk olarak 89/336/EEC numarasıyla yayınlanmış daha sonra 91/263/EEC ,92/31/EEC,93/68/EEC,93/97/EEC direktifleriyle tadil edilmiş EMC Direktifi olarak adlandırdığımız bir direktiftir.1 ocak 1996 yılından beridir EMC direktifine uymak mecburidir.EMC direktifine uymayan hiçbir elektrikli cihaz veya alet AB üyesi ülkelerde dolaşamaz,satılamaz.
EMC direktifinin temel amacı,Avrupa Birliğinde dolaşacak elektrikli cihazların serbest dolaşımı için kabul edilebilir bir
Elektromanyetik ortamın oluşmasına katkıda bulunmaktır.Bunu sağlamak için Avrupa Birliğini kuran anlaşmanın 100a maddesinde belirtildiği gibi,Avrupa ortak pazarında yasaların uyumlaştırılması kapsamında ,EMC direktifinde harmonizasyon ve koruma şartları anlatılmaktadır.
EMC direktifinin ana gayesi aşağıdaki 2 temel esası sağlamaktır.
1-madde1.1'de belirtildiği gibi elektrikli veya elektronik cihazlar ,çalışmaları sırasında ürettikleri elektromanyetik gürültü veya darbelerle,diğer elektrikli veya elektronik
Cihazların fonksiyonlarını veya performanslarını etkilememelidir.Radyo,haberleşme ağları,ve elektrik dağıtım şebekeleri de ayni şekilde etkilenmemelidir.
2-Herhangi bir elektrikli cihaz, çalışması sırasında ortamdan gelebilecek elektromanyetik etkilere karşı bağışıklık sistemine sahip olmalıdır.
Dikkat edilirse bu iki unsur birbirini tamamlayan unsurlardır ve EMC direktifinin özünü ortaya koymaktadır.
Yukarıda bahsedilen temel gerekleri sağlamak için EMC direktifi üreticilerin neler yapması gerektiğini anlatmaktadır.
EMC direktifinin uygulanışından,doğrudan üreticiler,AB üyesi ülkedeki yetkili temsilciler veya diğer satıcılar sorumludur.EMC direktifi kapsamındaki bütün elektrikli aletler bu direktif ve ilgili harmonize standartlar gerekleri yerine getirilerek CE işareti iliştirildikten sonra ortak pazarda serbestçe dolaşabilirler.
Hemen hemen elektrikli cihazların çoğu EMC direktifi kapsamındadır.Kapsam dışında kalan ürün grupları bu direktifte belirtilmektedir.
EMC DİREKTİFİ KAPSAMINDAKİ BAZI ÜRÜN GRUBLARI
1-Elektrikli ev aletleri,taşınabilir aletler,ve benzeri cihazlar
2-Starterle donatılmış flüoresan aydınlatma düzenleri
3-Flüoresan lambalar
4-Endüstriyel imalat cihazları
5-Enformasyon teknolojisi cihazları
6-Domestik radyo ve televizyon alıcıları
7-Radyo ve televizyon yayını vericileri
8-Havacılık veya denizcilikte kullanılan radyo cihazları
9-Eğitim amaçlı elektronik cihazlar
EMC DİREKTİFİ KAPSAMI DIŞINDA KALAN BAZI ÜRÜN GRUBLARI
1-Amatör radyocuların kullanmakta olduğu radyo cihazları
2-72/245/EEC direktifine giren motorlu araçlar
3-90/385/EEC direktifine giren, vücuda yerleştirilebilen aktif tıbbi-cihazlar
4-93/42/EEC kapsamında olan tıbbi-cihazlar
5-Tıbbi teşhis ve tedavi cihazları
6-Uçaklarda ,uçuş sırasında kullanılan cihazlar
7-96/98/EC direktifi kapsamındaki gemi cihazları
8-Otomatik olmayan tartı aletleri
EMC TESTLERİ
EMC testlerinden amaç,direktif kapsamındaki herhangi bir elektrikli cihazın diğer elektrikli cihazlara olan elektromanyetik etkileşimini harmonize standartlar kapsamında ölçmek ayni şekilde başka elektrikli cihazlardan kaynaklanacak elektromanyetik bozucu etkilere göre cihazımızın bağışıklık sistemini denemektir.
EMC testleri birçok ürün grubu için aşağıdaki harmonize EN standartları kapsamında yapılmaktadır.
1-EN55011-LIMITS AND METHODS OF MEASUREMENT OF RADIO DISTURBANCE CHARACTERISTICS OF INDUSTRIAL,SCIENTIFIC
AND MEDICAL(ISM) RADIO-FREQUENCY EQUIPMENT
2-EN61000-4-2:ELECTROMAGNETIC COMPATIBILITY(EMC) PART4:TESTING AND MEASURING TECHNIQUES-SECTION2-ELECTROSTATIC DISCHARGE IMMUNITY TEST
3-EN61000-4-4:ELECTROMAGNETIC COMPATIBILITY(EMC) PART4:TESTING AND MEASURING TECHNIQUES-SECTION4-ELECTRICAL FAST TRANSIENT/BURST IMMUNITY TEST
4-EN61000-4-5:ELECTROMAGNETIC COMPATIBILITY(EMC) PART4:TESTING AND MEASURING TECHNIQUES SECTION5:SURGE IMMUNITY TEST
5-EN61000-4-11:ELECTROMAGNETIC COMPATIBILITY(EMC) PART4:TESTING AND MEASURING TECHNIQUES SECTION11:VOLTAGE DIPS,SHORT INTERRUPTIONS AND VOLTAGE
VARIATIONS IMMUNITY TESTS
6-EN61000-3-2:ELECTROMAGNETIC COMPATIBILITY PART3:LIMITS SECTION2:LIMITS
FOR HARMONIC CURRENT EMISSIONS(EQUIPMENT INPUT CURRENT 16A PER PHASE)
7-EN61000-3-3:ELECTROMAGNETIC COMPATIBILITY(EMC) PART3:LIMITS-SECTION3:LIMITATION OF VOLTAGE FLUCTUATIONS AND FLICKER IN LOW-VOLTAGE SUPPLY SYSTEMS FOR EQUIPMENT WITH RATED CURRENT 16A
BU STANDART OPERATÖRLERDEN DOĞRUDAN TEMASLA VEYA YAKININDA BULUNAN CİSİMLERE STATİK ELEKTRİK BOŞALMALARINA MARUZ KALAN ELEKTRİK VE ELEKTRONİK CİHAZLAR İÇİN BAĞIŞIKLIK KURALLARINI VE DENEY METOTLARINI BELİRLEYEN BİR STANDARTTIR.ELEKTROSTATİK BOŞALMA DENEYLERİ İKİ TÜRLÜ TEMAS DİKKATE ALINARAK YAPILMAKTADIR.BUNLAR SIRASIYLA
1-TEMASLA BOŞALMA
2-HAVADA BOŞALMA
ELEKTROSTATİK BOŞALMA DENEYLERİNDE SEVİYELER 1,2,3,4,ÖZEL OLARAK BELİRLENMİŞTİR.TEMASLA BOŞALMA DENEYLERİNDE SEVİYELER İÇİN UYGULANAN DENEY GERİLİMLERİ AŞAĞIDAKİ GİBİDİR.
SEVİYE DENEY GERİLİMİ(KV)
1 2
2 4
3 6
4 8
HAVADA BOŞALMA DENEYLERİNDE SEVİYELERE GÖRE UYGULANAN DENEY GERLİMLERİYSE
SEVİYE DENEY GERİLİMİ(KV)
1 2
2 4
3 8
4 15
BİR ELEKTRİKLİ CİHAZI,STATİK ELEKTRİK BOŞALMALARINA KARŞI KORUMA PROBLEMİ İMALATÇILAR VE KULLANICILAR İÇİN BÜYÜK ÖNEM TAŞIMAKTADIR.
KİŞİ ÜZERİNDEN BOŞALMANIN ETKİSİYLE ELEKTRİKLİ CİHAZLAR ARIZALANABİLMEKTE VEYA ELEKTRONİK BİLEŞENLER HASAR GÖREBİLMEKTEDİR.DOLAYISIYLA ELEKTROSTATİK BOŞALMA DENEYİ,EMC DİREKTİFİNE BAĞLI OLAN BU STANDARTLA TARİF EDİLMİŞTİR.
EN61000-4-5:ELEKTROMANYETİK UYUMLULUK-BÖLÜM4-KISIM5:ANİ YÜKSELMELERE KARŞI BAĞIŞIKLIK DENEYİ(SURGE IMMUNITY)
BU STANDART,ANAHTARLAMA VE YILDIRIM GEÇİCİ REJİMLERİ ESNASINDA MEYDANA GELEN AŞIRI GERİLİMLERİN SEBEP OLDUĞU TEK YÖNLÜ ANİ YÜKSELMELERE MARUZ KALAN CİHAZLARLA İLGİLİ BAĞIŞIKLIK ÖZELLİKLERİNİ,DENEY METOTLARINI VE TAVSİYE EDİLEN DENEY SEVİYELERİNİ KAPSAR.BURADA ANİ GERİLİM YÜKSELMESİ SIRASINDA ELEKTRİKLİ CİHAZIN DAVRANIŞI BÜYÜK ÖNEM TAŞIMAKTADIR.
EN61000-4-11:ELEKTROMANYETİK UYUMLULUK-BÖLÜM4-KISIM11-GERİLİM ÇUKURLARI,KISA KESİNTİLER VE GERİLİM DEĞİŞMELERİ BAĞIŞIKLIK DENEYLERİ(VOLTAGE DIPS,SHORT INTERRUPTIONS
ELEKTRİKSEL VE ELEKTRONİK CİHAZLAR,GÜÇ KAYNAĞINDAKİ GERİLİM ÇUKURLARI,KISA KESİNTİLER VE GERİLİM DEĞİŞMELERİNDEN ETKİLENEBİLİR.
GERİLİM ÇUKURLARI VE KISA KESİNTİLER,ŞEBEKE VE TESİSLERDEKİ ARIZALARDAN VEYA YÜKTEKİ ANİ,BÜYÜK BİR DEĞİŞMEDEN KAYNAKLANIR.BELİRLİ DURUMLARDA ART ARDA İKİ VEYA DAHA FAZLA ÇUKUR VEYA KESİNTİ MEYDANA GELEBİLİR.GERİLİM DEĞİŞMELERİ,ŞEBEKEYE
Üretici veya AB üyesi ülkedeki yetkili temsilci,bir başvuruyla tip-testi için ilgili yetkilendirilmiş kuruluşa başvurur.Üretici herhangi bir yetkili kuruluşa başvurduğunda,başvuruda aşağıdakileri belirtmelidir.
1-Üretici veya yetkili temsilcinin adı ve adresi
2-Teknik Dokümanlar
Teknik Dokümanlar arasında direktifin istediği tasarım,imalat ve ürünün kullanılmasıyla ilgili bilgiler yer almalıdır.
MAKİNA DİREKTİFİ
Makine Direktifi kapsamı itibarıyla birçok ürünü kapsayan çok yönlü bir AB Konsey direktifidir.Son haliyle 98/37/EC olarak bilinir.Son tadili 98/79/EC dir.İlk makine direktifi numarasıysa 89/392/EEC dir.
Makine direktifinin iyice anlaşılabilmesi için,önce makinenin tanımını yapmamız gerekmektedir.Makine nedir?
Makine direktifine göre,bünyesinde herhangi bir döner eleman bulunan her türlü alet,cihaz birer makinedir.89/392/EEC makine direktifinden başlayıp günümüz makine direktifine yani 98/79/EC ye kadar
Geçen dönemde,değişen teknoloji ve ürün grupları dikkate alınarak düzenlemeler yapılmıştır.Makine direktifinde esas olarak 2 ürün ailesi dikkate alınmış ve kapsamı buna bağlı olarak geliştirilmiştir.
Dikkate alınan ürün aileleri şunlardır
1-Makine ve Benzeri Cihazlar
2-Emniyet Parçaları
Bu direktifte birçok direktifte olduğu gibi ,özellikle makine kullanan operatör veya makine bölgesinde bulunan herhangi bir kişinin insan sağlığı,can güvenliği açısından makinede bulunması gerekli temel gereksinimler detaylı olarak anlatılmaktadır.
Özel bir uygulama için,örneğin bir proses,hareket gibi,işler için tasarlanan,en az bir komponenti hareket edebilen,uygun bir kontrol ve güç devresi desteğiyle çalıştırılabilen bileşen veya parçalar da makine tanımı içinde kabul edilirler.
Bir makinenin fonksiyonunu belirleyen,birbirine ilave edildiğinde veya başka bir makineye takılabilen değiştirilebilir alet ve ekipmanlar yine makine direktifi kapsamındadır.
Emniyet parçaları veya bileşenleri nelerdir ?
Üretici veya Avrupa Birliği üyesi ülkelerdeki yetkili temsilcisi tarafından,ürün pazara sürüldüğünde hatalı veya yanlış kullanımdan kaynaklanabilecek ve tehlikeye maruz kişilerin sağlık ve can güvenliğini tehdit edebilecek bütün risklerin ortadan kaldırıldığı,değiştirilemeyen parçalardır.Bu parçalar da makine direktifi kapsamındadır.
HANGİ ÜRÜNLER MAKİNA DİREKTİFİ KAPSAMINDA DEĞİLDİR?
Aşağıdaki ürünler Makine Direktifi kapsamında değildir.
1-Güç kaynağı sadece el gücü olan ve yükleri kaldırıp indirmeye yarayan makineler dışındaki herhangi bir makine
2-Hastalara tedavi amacıyla doğrudan temas edebilen tıbbi amaçlı makineler.
3-Eğlence yerlerinde veya eğlence parklarında kullanılan özel ekipmanlar.
4-Buhar kazanları,tanklar veya basınçlı kaplar.
5-Herhangi bir kaza anında radyoaktif sızıntıya sebebiyet verebilecek nükleer amaçlı herhangi bir özel makine
6-Bünyesinde radyoaktif kaynak bulunduran makine
7-Petrol,d izel veya yanıcı sıvı ve tehlikeli madde ihtiva eden depolama tankları veya boru hatları
8-Yolcu ve eşya taşıyabilen hava ,kara,tren veya raylı sistem ve deniz araçları
9-Toplu ve özel taşımacılık işlerinde kullanılan kablolu raylı araçlar
10-Ziraat veya o rmancılıkta kullanılan traktörler.
11-Askeri amaçlı özel makineler
12-Bina veya inşaatlarda sabit olarak monte edilmiş ,insan veya eşya taşıyan asansörler
13-Raylar üzerine monte edilen ve insan taşıyan araçlar
14-Madencilikte kullanılan asansörler
15-Tiyatro asansörleri
16-İnşaat alanlarında eşya veya insan taşıma amacıyla kullanılan asansörler
YÜKSEK RİSKLİ ÜRÜNLER NELERDİR? EK4
Makine direktifi Ek 4 'te yüksek riskli ürünler belirtilmiştir.Yüksek riskli ürünlerin CE işaretlemesi çalışmalarında Yetkilendirilmiş Kuruluş onayı gerekmektedir.Yetkilendirilmiş Kuruluşlar bu tür ürünleri ilgili Direktif,Harmonize standartlar kapsamında inceleyip gerekli tip testlerinden sonra Teknik Dosyayı onaylamak suretiyle kendileri de üreticiye ilaveten beyanda bulunarak onaylarlar.
Yüksek riskli ürün grupları aşağıdaki gibidir.
A-MAKİNALAR
1-Ağaç veya benzeri malzemeleri veya et ve bunun gibi malzemeleri işlemede kullanılan tek veya çok bıçaklı dairesel testereler
1-1-Manuel veya Otomatik beslemeli,çalışması sırasında sabit takıma sahip,Sabit gövdeli testere makineleri
1-2-Çalışması sırasında sabit takıma sahip,iş parçalarını yüklemek için mekanik besleme cihazıyla donatılmış,manuel besleme veya boşaltma yapılabilen testere makineleri
1-3-Çalışması sırasında takım ilerlemesi olan,mekanik besleme teçhizatıyla donatılmış,manuel yükleme veya boşaltma yapabilen testere makineleri
2-Ağaç işleme işlerinde kullanılan el destekli yüzey planya makineleri
3-Ağaç işleme işlerinde kullanılan manuel yükleme veya boşaltmalı bir taraflı kalınlık işleme makineleri
4-Sabit veya Hareketli gövdeye sahip,hareketli bir taşıyıcıya sahip,ağaç veya et ve buna benzer malzemeleri işlemekte kullanılan testere makineleri
5-Ağaç veya benzeri malzemeleri işlemekte kullanılan,madde 1 ile madde 4 arasında belirtilenlerle madde 7'de belirtilenleri kapsayan bileşik makineler
6-Ağaç işlemede kullanılan,çoklu takım tutucusuna sahip zıvana makineleri
7-Ağaç ve benzeri malzemeleri işlemede kullanılan el destekli dik freze makineleri
8-Ağaç işleme işlerinde kullanılan taşınabilir,zincirli testereler
9-Soğuk metalleri işlemede kullanılan ,manuel yükleme veya boşaltmalı,hareketli çalışan parçaları
6 mm' den fazla hareket edebilen,ilerleme hızı 30mm/sn 'den fazla olan Abkant veya press makineleri
10-Manuel besle me veya boşaltmalı enjeksiyon veya sıkıştırmalı plastik şekil verme makineleri
11-Manuel besleme veya boşaltmalı enjeksiyon veya sıkıştırmalı lastik şekil verme makineleri
12-Yeraltı çalışmalarında kullanılan aşağıdaki makineler
12-1-Raylar üzerinde çalışa n lokomotif ve buna benzer makineler
12-2-Hidrolik tavan takviyeleri
13-Bir sıkıştırma düzenine sahip evsel atıkların toplanmasında kullanılan çöp toplama kamyonları
14-Bölüm 3.4.7'de bahsedilen üniversal kaynaklı sökülebilir transmisyon milleri ve muhafazalar
15-Servis asansörleri ekipmanları.
16-3 metre dikey yükseklikten,kişilerin düşme riski bulunan,dikey çalışan ve insan taşıyan kaldırma-indirme makineleri
17-Isı tekniği üretiminde kullanılan makineler
B-EMNİYET PARÇALARI:
1-İnsanların güvenliğini sağlamak amacıyla üretilen,yaklaşım detektörleri veya algılama elemanları
2-Çoklu kontrolların emniyetini sağlamak için tasarlanmış lojik üniteler
3-Madde 9,10 ve 11'de bahsedilen Presslerde kullanılan otomatik hareket edebilir koruma perdeleri
4-Devrilmeyi önleyen koruyucu gövdeler
5-Düşen cisimlerden korunmak için tasarlanan gövdeler
MAKİNA DİREKTİFİ VE UYGULAMALARI
Makine Direktifinin uygulanmasıyla ilgili konular,bu bölümde AB yayınlarından da istifade edilerek anlatılmaktadır.Makine Direktifi uygulamalarının daha iyi anlaşılabilmesi için konular soru-cevap şeklinde açıklanmaktadır.
1-Makine Direktifi EK4 kapsamında olmayıp da eşdeğer risk ihtiva eden bir makine için Yetkilendirilmiş Kuruluş onayına ihtiyaç yok mudur?
Hayır.EK4 kapsamına girmeyen makineler için Yetkilendirilmiş Kuruluş onayına gerek yoktur.Bu konuda, direktifin herhangi bir zorlayıcı yönü mevcut değildir.
2-EK4'ün kapsamı neye göre belirlenmektedir?Komisyon EK4'ün kapsamını genişletecekse bunun için hangi prosedürleri takip edecektir?
EK4,Makine Direktifinin önemli bir kısmıdır.Ancak Avrupa Konseyi tarafından yine bir direktifle tadil edilebilir.Avrupa Komisyonu üye ülkelerden gelebilecek öneriler doğrultusunda (örneğin iş kazası istatistikleri gibi)
EK4'ün kapsamıyla ilgili Avrupa Konseyine öneride bulunabilir.
3-Bazı üreticiler, ürünlerinin üzerine 'Made in Europe' ibaresi koymaktadır.Bu uygulama doğrumu,karışıklığa sebebiyet vermiyor mu?
Direktifte,bunun önlenmesi için ilgili madde bulunmamaktadır.Topluluk yasalarında da üye ülkelerin bu ibareyi kısıtlayan herhangi bir yasal mevzuat yoktur.
4-Direktiflerin geçiş dönemlerinde,eski milli standartlara uygun olarak üretilen makinelere CE işareti iliştirilebilir mi?
Hayır.Fakat geçiş dönemi sonunda CE işaretinin iliştirilmesi mecburidir.
5-CE işaretinin makine ambalajına veya makine dokümanlarına iliştirilmesi yeterlimidir?
Hayır.CE işareti doğrudan makine üzerine iliştirilmelidir.Direktif,yalnızca teknik olarak makine üzerine iliştirilmesinin mümkün olmadığı durumlarda,ambalaj üzerine iliştirilmesine imkan tanımaktadır.
6-Konveyörler direktif kapsamında olmakla beraber,konveyör bantları niye bu direktif kapsamında değildir?
Direktifte yapılan makine tanımına göre konveyörler Makine Direktifi kapsamındadır.Fakat konveyör bantları bu direktif kapsamına girmezler.Benzer şekilde,taş motorları direktif kapsamında iken taş motorlarının taşları direktif kapsamına girmezler.
7-CE Uygunluk Beyanını kim imzalar?Teknik Dosyayı kim muhafaza etmelidir?
CE Uygunluk Beyanını, yalnızca üretici veya üreticinin Avrupa Birliğinde yerleşik temsilcisi imzalayabilir.Teknik Dosyanın nerede muhafaza edilmesiyle ilgili Makine Direktifinde bir hüküm yoktur.Fakat genel uygulamada,üreticiler tarafından muhafaza edilmektedir.
8-Bazı makinelerde,sürekli bakım gerekmektedir.Bu doğrultuda makinede bozulan,aşınan parçalar değiştirilmektedir.Çoğu zaman kullanıcılar üretici servisleri dışında,başka yerlerden parçalar temin etmektedirler.
Yada kullanılmış parçaları yeniden kullanabilmektedirler.Bir kaza veya hasar durumunda üreticiyi kim koruyacaktır?
Kullanılmış, hasarlı veya orijinal olmayan parçalardan kaynaklanabilecek hasar veya kazalar Makine Direktifi kapsamında olmayıp,85/374/EEC Kusurlu Ürünler direktifi kapsamındadır.Böyle bir durumda üreticinin bir sorumluluğu yoktur.
9-Makas ve kemirme makineleri EK4 kapsamında mıdır?
Hayır.Giyotin Makas veya Kemirme Makineleri EK4 kapsamında değildir.Fakat örneğin Pressler EK4 kapsamında olduğu gibi Abkant lar da ayni kapsama girmektedir.
10-Seri bir imalatta CE Uygunluk Beyanları tek tek elle mi imzalanmalıdır?
Direktifte imzanın el yazısıyla atılması zorunluluğu yoktur.Önemli olan CE Uygunluk Beyanlarının üretici veya topluluk içindeki yetkili temsilcisi tarafından imzalanmış olmasıdır.
11-CE işareti taşıyan bir makinanın Avrupa'daki bütün iklim şartlarına(örneğin kuzeyde dondurucu soğuklar,güneyde ise aşırı sıcaklar söz konusudur) uygun olması zorunlumudur?
Üretici Kullanma Talimatlarında,makinanın kullanma şartlarını açık ve net bir şekilde belirtmelidir.Eğer makina yukarıda bahsedilen şartlara uygun olarak üretilip,satılıyorsa bu durumda üretici sözkonusu iklim şartlarının gereğini yerine getirmelidir.Fakat CE işareti taşıyan bir makinanın bütün iklim koşullarına uygun olması zorunluluğu yoktur.Üretici,değişik iklim koşullarını dışlayabilir,yada makinanın hangi iklim şartları için tasarlandığını belirtebilir.Bu durum muhakkak surette Kullanma Kitabı ve ilgili dökümanlarda belirtilmelidir.
12-Kullanma kitabında makinanın tesisi,montajı ve de montajıyla ilgili bilgi vermek zorunlumudur?Yoksa bu işlemlerin üretici tarafından yerine getirileceği ibaresi yeterlimidir?
Bu sorunun cevabı duruma bağlıdır.Makinanın de montaj durumunu dikkate alırsak,bir makinanın de montajında her zaman için büyük riskler meydana gelebilir.Bu nedenle,de montajla ilgili bilgiler muhakkak surette kullanma kitabında belirtilmelidir.Tesis,montaj ve devreye alma işlemlerine geldiğimizde,eğer makinada büyük riskler söz konusu ise vede üreticiye ait bir know-how var ise,bu durumda üreticinin tesis,montaj ve devreye alma konularıyla ilgili detaylı bilgi veya doküman verme zorunluluğu yoktur.Üreticiler hiçbir şekilde kullanıcılarla olan iletişimlerini sözlü olarak yapmamalıdır.Çünkü,sözlü olarak makinayla ilgili yapılan görüşmelerden,yanlış anlamalarla iş kazaları meydana gelebilmektedir.Böyle durumlarda,resmi yazışmalar yapılmalıdır.
13-Makina Direktifi 2.el makinalar için geçerlimidir?
Makina Direktifi,Avrupa Ekonomi Bölgesinde ilk defa kullanılacak makinalar için geçerlidir.Fakat Avrupa Birliği üyesi dışındaki herhangi bir ülkeden ithal edilen 2.el makina,direktif kapsamına girmektedir.
Örneğin,İsviçre'den AB üyesi herhangi bir ülkeye ithal edilen 2.el bir makina Makina Direktifine uymak zorundadır.
14-Bazı üreticiler,dış tedarikçilerden temin ettikleri ürünlere kendi ticari markalarını vurarak kendi ürünleri gibi satmaktadırlar.Bu durumda,üründen sorumlu kimdir?
Üründen tamamıyla nihai üretici sorumludur.Taşeron firmanın hiçbir sorumluluğu yoktur.Makinaya,ticari markasını koyan kişi yani üretici CE işaretinin bütün sorumluluklarını yerine getirmek zorundadır.Bu sorumlulukların hiçbirisini taşeron firmaya devredemez,sorumluluktan kaçamaz.
15-Üreticiyle kullanıcı karşılıklı olarak anlaştıkları takdirde,kullanma kitabını üreticinin kendi dilinde hazırlatabilir mi?
Bu konuda,kişilerin anlaşması yasa yerine geçemez.Böyle bir anlaşmanın yasal dayanağı olmadığı gibi,bunu yapmak suçtur.
16-Üretici,CE işaretini taşıyan ürünleri için malını o ülkeye satmayacağı halde bütün dokümanlarını bütün AB dillerinde hazır tutmak zorunda mıdır?
Hayır,öyle bir zorunluluk söz konusu değildir.Fakat burada dikkat edilmesi gereken husus şudur ki, makinanın bütün dokümanları en az AB dillerinden bir tanesiyle hazırlanmalıdır.Makinanın gönderileceği ülkeye göre daha sonra mal sevk edilirken,dokümanlar ya AB'de firmanın yetkili temsilcisi veya malı ithal eden kişi tarafından tercüme ettirilmelidir.
17-Yan sanayi mallarını dikkate alırsak, bu tür ürünler bir nihai ürün üzerine takılmaktadır ve ambardan sevk edildiğinde nereye satılacağı da belli değildir.Şimdi bu durumda parçanın kullanma talimatları hangi dilde olmalıdır.
Karmaşık bir makinada kullanılan parçalar bir makine tanımı içine girmezler.Bu durumda bu tür parçalar için işaretleme gereği yoktur.Nihai ürünü üreten kendi kullanma talimatında gerekirse ürünle ilgili bilgiler verecektir.
ASANSÖRLER DİREKTİFİ
25 Haziran 1995 tarihinde yayınlanan 95/16/EC No'lu Avrupa Birliği Yeni Yaklaşım direktifiyle ,Avrupa Birliğindeki mevcut asansörlerin iyileştirilmesi ve güvenlik seviyelerinin yükseltilmesi amaçlanmıştır.
01 Temmuz 1997 yılında yürürlüğe giren asansörler direktifinde geçiş dönemi olarak son tarih 30 Haziran 1999 yılıdır.Bu tarihten itibaren AB'de üretilen bütün asansörler bu direktife uygun olarak tasarlanmalı,üretilmeli ve kontrol edilmelidir.
Asansörler konusunda ülkemizde uygulamayla ilgili bir hayli eleştiriler yapabiliriz.Diğer tarafta Avrupa Birliği
Üyesi ülkelerdeki uygulamalar da hiçbir zaman mükemmel değildir.O nedenle AB ,Avrupa Birliği üyesi ülkelerin vatandaşlarının yaşam standardını,sağlığını,güvenliğini korumak için sürekli şekilde araştırma geliştirme projelerine büyük destek vermektedir.
Avrupa Birliği İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Dairesinin istatistiklerine göre heryıl Avrupa Birliğinde ortalama 5100 kişi iş kazalarından dolayı hayatını kaybetmektedir.Ayni şekilde Avrupa Birliğinde yılda ortalama 1.600.000 iş kazası meydana gelmektedir.
Asansörler Direktifi 95/16/EC'ye göre:
1-Asansör:Bir kabini olan belirli yüksekliklerde kayıtlar içinde hareket eden,sabit veya enine eksene 15 dereceden fazla açısı olan yolcu,yolcu ve eşya veya eşya taşımakta kullanılan bir alettir.
2-Asansörü tesis eden:Asansörün tasarımından,imalatından,tesis edilmesinden,CE Uygunluk Çalışmasından,CE Uygunluk Beyanını yayınlamasından ve Avrupa Birliği Ortak pazarına sunulmasından sorumlu kişi veya kuruluştur.
3-Emniyet Komponenti:Ek 4'de belirtilen aşağıdaki ürünler Emniyet Komponenti tanımına girerler.
3-1-Kapı kilitleme cihazları
3-2-Kabinin düşmesini engelleyen cihazlar
3-3-Aşırı hız sınırlama cihazları
3-4-Enerji depolama şok söndürücüleri
3-5-Hidrolik güç devrelerinde kullanılan ve daha fazla asansörün düşmesini engelleyen emniyet cihazları
3-6-Elektronik komponent ihtiva eden elektrikli emniyet cihazları
4-Emniyet Komponentlerini üreten:Ek4'de bahsedilen ve daha fazla asansörün emniyetini sağlamak için üretilen bu emniyet komponentlerini tasarlayan,üreten ,CE işaretini iliştiren ve CE Uygunluk Beyanını yayınlayan kişi veya kuruluştur.
Aşağıdaki ürünler asansör direktifi kapsamına girmezler:
-Polis ve askeri amaçlar için imal edilen özel asansörler
-Madencilikte kullanılan asansörler
-Tiyatro elevatörleri
-Taşımacılıkta kullanılan asansörler
-Harici olarak makinelere takılan asansörler
Asansörler direktifine göre,direktif kapsamındaki asansörler ,insan sağlığına ve güvenliğine,mal güvenliğine uygun olduğunda AB üyesi ülkelerde tesis edilebilir ve devreye alınabilir.
Ayni şekilde,direktif kapsamındaki emniyet komponentleri ,insan sağlığına,insan güvenliğine ve mal güvenliğine uygun olduğunda AB üyesi ülkelerde tesis edilip çalıştırılabilirler.
AB üyesi ülkeler,asansörü tesis eden kişi veya kuruluşları denetlemekle yükümlüdürler.
AB üyesi ülkelerdeki resmi makamlar bir binaya asansör monte edilirken,tesis eden kişi ve şirketleri denetleyecekler ve gerekli uyarıları yapacaklardır.
AB üyesi ülkelerdeki fuar otoriteleri CE işaretine uygun olmayan herhangi bir asansörün veya emniyet komponentinin sergilenmesini aşağıdaki şartlar yerine getirildiğinde engellemeyeceklerdir.
Sergilenecek asansör veya emniyet komponentinin üzerine bu asansör veya emniyet komponentinin AB Teknik Mevzuatına uygun olmadığı,uygunluk çalışmaları tamamlanıncaya kadar satılmayacağı açıkça görülür bir uyarı yazısı konulacaktır.
AB üyesi ülkeler bu Asansörler direktifinin bütün gereklerini yerine getiren üzerinde CE işareti bulunan,CE uygunluk Beyanı bulunan direktif kapsamındaki hiçbir ürüne engel çıkarmayacaktır.
Asansörlerle ilgili Harmonize EN standartlarının yokluğunda milli standartlarda belirtilen gerekler yerine getirilecektir.
AB üyesi ülkeler ,AB Teknik Mevzuatına uymayan fakat üzerinde CE işareti bulunan herhangi bir asansör veya emniyet komponenti tespit ettiğinde,derhal tedbir alacak,söz konusu ürünü piyasadan toplatacak ve bu ürünün
Avrupa Birliği üyesi ülkelerde satışını yasaklayacaktır.Bu tedbiri alan üye ülke derhal Avrupa Komisyonunu resmi olarak bilgilendirecek ve yasaklama nedenlerini ortaya koyacaktır.
Bugünlerde Avrupa Birliği içerisinde doğrudan AB Teknik Mevzuatına uymadığı halde,üzerinde CE işareti bulunan özellikle Çin malı ürünler tespit edilmektedir.Söz konusu ürünleri Avrupa Birliğine ithal edenlere mahkemeler hapis cezası vermeye başlamıştır.
Asansörler direktifi Yetkilendirilmiş Kuruluş onayı ve AB Tip testi gereği olan bir direktiftir.
95/16/EC Asansörler direktifine göre asansörü tesis eden,emniyet komponentini üreten firmalar Yetkilendirilmiş Kuruluşlardan onay almak zorundadır.
Bu direktife göre Yetkilendirilmiş Kuruluş onayı olmayan direktif kapsamındaki ürünlerin üzerine CE işareti yasal olarak iliştirilemez. İliştirildiğinde AB Teknik Mevzuatı İHLAL edilmiş olur.Cezalarının neler olduğu yukarıda bahsedilmiştir.
ASANSÖR ÜRETİCİLERİNİN CE UYGUNLUK ÇALIŞMALARINDA İZLEMESİ GEREKEN YOL NEDİR?
Asansör üreticileri Asansörler direktifine göre CE Uygunluk çalışmalarında üç ana yol izleyebilirler.
1-Yetkilendirilmiş Kuruluş ürünü test eder,belgelendirir ve ürünün direktiflere uygunluğunu teyid eder,üretici CE uygunluk Beyanında bulunur.(Modül G)
2-Ürünü üreten firma tam bir Kalite Gü vence Sistemi çalıştırıyorsa,Yetkilendirilmiş Kuruluş Kalite Güvence Sistemini denetler,üretici CE Uygunluk Beyanında bulunur,Ürünün tasarımı kontrol edilir.(Modül H)
3-Asansör tasarımında,aşağıdakileri uygulayabilir
3-1-Asansör Avrupa Birliği tip testi onayı için hazır hale getirilir
3-2-Avrupa Birliği tip-testinde kullanılmak için bir model asansör tasarlanır
3-3-Harmonize standartı bulunmayan asansör için,üreticinin Kalite Güvence sistemi tetkik edilmişse,asansörün tasarımı yapılır.
4-Her üç yöntem için de belgelendirme için Yetkilendirilmiş Kuruluş onayına gerek vardır.
EMNİYET KOMPONENTİ ÜRETİCİLERİNİN CE UYGUNLUK ÇALIŞMALARINDA İZLEYEBİLECEKLERİ YOLLAR NELERDİR?
Emniyet komponenti üreticileri Asansörler direktifine göre aşağıdaki tarif edilen 3 yolu seçebilirler.
1-Emniyet Komponenti üreticisi firmasında bir Kalite Güvence Sistemini tam olarak çalıştırıyorsa,Yetkilendirilmiş Kuruluş firmanın KGS'ni inceler,direktife uygun hale getirir,ve denetler.Üretici CE Uygunluk Beyanında bulunur ve CE işaretini bu komponentler üzerine iliştirebilir(MODÜL H)
2-Üretici sadece ürettiği ürünle ilgili Kalite Güvence Sistemi işletiyorsa Yetkilendirilmiş Kuruluş bu Kalite Güvence sistemini inceler,direktife uygun hale getirir ve denetler
Üretici CE Uygunluk beyanı yayınlar,CE işaretini ürünün üzerine iliştirir(MODÜL E)
3-Üretici CE Uygunluk Beyanı yayınlar,CE işaretini ürünün üzerine iliştirir,Yetkilendirilmiş Kuruluş belirli peryotlarla ürünü örnekleme usulü yerinde denetler(MODUL C)
Asansörler direktifinde Yetkilendiril miş Kuruluşların büyük rolleri vardır.Burada önemli olan CE Uygunluk çalışmalarının asansörler direktifinin özüne uygun olarak yasal bir şekilde yapılmasıdır.
Asansör veya Emniyet Komponenti CE Uygunluk çalışmalarında seçilen yolla projenin tamamlanma süresi ve maliyeti de seçilmiş olur.Burada önemli olan proje süresi daha az ve proje maliyeti daha düşük işaretleme yollarının seçimidir.
Asansörler direktifinde Yetkilendirilmiş Kuruluş onayı veya denetimi olduğundan başvurulacak Yetkilendirilmiş Kuruluşun da doğru seçimi büyük önem taşımaktadır.
Yetkilendirilmiş Kuruluşlarda yapılan AB Tip testinde veya Yetkilendirilmiş Kuruluş tetkiklerinde bazı Yetkilendirilmiş Kuruluşlar üreticilere yardımcı olurlarken,bazılarıysa daha katı davranabilmektedirler.
Durum böyle olduğu zaman da projenin süresi uzamakta ve proje maliyeti sürekli artmaktadır.Netice olarak Asansörler direktifine göre Yetkilendirilmiş Kuruluşların doğru seçimi ve bunlarla koordinasyon önemlidir.
CE İŞARETLEMESİ ÇALIŞMALARINDA KULLANILAN MODÜLLER
CE işaretlemesi çalışmalarında kullanılan modüller Avrupa Konseyinin 22 Temmuz 1993 tarih ve 93/465/EEC nolu direktifiyle belirlenmiştir.
93/465/EEC direktifine göre aşağıdaki modüller belirlenmiştir.
1-Modül A:
Bu modülde üretici veya Avrupa Birliği &a